ज्ञानेश्वरी अध्याय 3, ओव्या १७२ ते २१८
न बुद्धिभेदं जनयेदज्ञानां कर्मसंगिनाम्।
जोषयेत् सर्वकर्माणि विद्वान् युक्तः समाचरन् ॥ २६ ॥
जें सायासें स्तन्य सेवी, तें पक्वान्नें केवीं जेवी।
म्हणोनि बाळका जैशीं नेदावीं, धनुर्धरा ॥ १७२ ॥
तैशी कर्मीं जया अयोग्यता, तयाप्रति नैष्कर्म्यता।
न प्रगटावी खेळतां, आदिकरूनी ॥ १७३ ॥
तेथें सत्क्रियाचि लावावी, तेचि एकी प्रशंसावी।
नैष्कर्मींही दावावी, आचरोनि ॥ १७४ ॥
तया लोकसंग्रहालागीं, वर्ततां कर्मसंगी।
तो कर्मबंधु आंगी, वाजैल ना ॥ १७५ ॥
जैसी बहुरूपियाची रावो राणी, स्त्रीपुरुषभावो नाही मनीं।
परी लोकसंपादणी, तैशीच करिती ॥ १७६ ॥
प्रकृते क्रियमाणानि गुणैः कर्माणि सर्वशः।
अहंकारविमूढात्मा कर्ताहं इति मन्यते ॥ २७ ॥
देखें पुढिलाचें वोझें, जरी आपुला माथां घेईजे।
तरी सांगे कां न दाटिजे, धनुर्धरा ॥ १७७ ॥
जोषयेत् सर्वकर्माणि विद्वान् युक्तः समाचरन् ॥ २६ ॥
जें सायासें स्तन्य सेवी, तें पक्वान्नें केवीं जेवी।
म्हणोनि बाळका जैशीं नेदावीं, धनुर्धरा ॥ १७२ ॥
तैशी कर्मीं जया अयोग्यता, तयाप्रति नैष्कर्म्यता।
न प्रगटावी खेळतां, आदिकरूनी ॥ १७३ ॥
तेथें सत्क्रियाचि लावावी, तेचि एकी प्रशंसावी।
नैष्कर्मींही दावावी, आचरोनि ॥ १७४ ॥
तया लोकसंग्रहालागीं, वर्ततां कर्मसंगी।
तो कर्मबंधु आंगी, वाजैल ना ॥ १७५ ॥
जैसी बहुरूपियाची रावो राणी, स्त्रीपुरुषभावो नाही मनीं।
परी लोकसंपादणी, तैशीच करिती ॥ १७६ ॥
प्रकृते क्रियमाणानि गुणैः कर्माणि सर्वशः।
अहंकारविमूढात्मा कर्ताहं इति मन्यते ॥ २७ ॥
देखें पुढिलाचें वोझें, जरी आपुला माथां घेईजे।
तरी सांगे कां न दाटिजे, धनुर्धरा ॥ १७७ ॥
दाटिजे=जड होणे दडपणे
तैसी शुभाशुभें कर्में, जिये निफजति प्रकृतिधर्में।
तियें मूर्ख मतिभ्रमें, मी कर्ता म्हणे ॥ १७८ ॥
ऐसा अहंकारादि रूढ, एकदेशी मूढ।
तया हा परमार्थ गूढ, प्रगटावा ना ॥ १७९ ॥
हें असो प्रस्तुत, सांगिजेल तुज हित।
तें अर्जुना देऊनि चित्त, अवधारी पां ॥ १८० ॥
तत्ववित् तु महाबाहो गुणकर्मविभागयोः।
गुणाः गुणेषु वर्तन्त इति मत्वा न सज्जते ॥ २८ ॥
जे तत्वज्ञियांचां ठायीं, तो प्रकृतिभावो नाहीं।
जेथ कर्मजात पाहीं, निपजत असे ॥ १८१ ॥
ते देहाभिमानु सांडुनी, गुणकर्में वोलांडुनी।
साक्षिभूत होऊनी, वर्तती देहीं ॥ १८२ ॥
म्हणूनि शरीरी जरी होती, तरी कर्मबंधा नाकळती।
जैसा कां भूतचेष्टा गभस्ती, घेपवेना ॥ १८३ ॥
गभस्ती=सूर्य
प्रकृतेर्गुणसंमूढाः सज्जन्ते गुणकर्मसु।
तानकृत्स्नविदो मन्दान् कृत्स्नविन् न विचालयेत् ॥ २९ ॥
एथ कर्मी तोच लिंपे, जो गुणसंभ्रमें घेपे।
प्रकृतिचेनि आटोपें, वर्ततु असे ॥ १८४ ॥
आटोपें=स्वाधीन
इंद्रियें गुणाधारें, राहाटती निजव्यापारें।
तें परकर्म बलात्कारें, आपादी जो ॥ १८५ ॥
आपादी=स्वीकारी तो
मयि सर्वाणि कर्माणि संन्यस्याद्यात्मचेतसा।
निराशीर्निर्ममो भूत्वा युध्यस्व विगत्ज्वरः ॥ ३० ॥
परी उचिते कर्में आघवीं, तुवा आचरोनि मज अर्पावीं।
परी चित्तवृत्ती न्यासावी, आत्मरूपीं ॥ १८६ ॥
न्यासावी=ठेवावी
हें कर्म मी कर्ता, कां आचरेन या अर्था।
ऐसा अभिमानु झणें चित्ता, रिगो देसी ॥ १८७ ॥
तुवां शरीरपरा नोहावें, कामनाजात सांडावें।
मग अवसरोचित भोगावे, भोग सकळ ॥ १८८ ॥
आतां कोदंड घेऊनि हातीं, आरूढ पां इये रथीं।
देईं आलिंगन वीरवृत्ती, समाधानें ॥ १८९ ॥
जगीं कीर्ती रूढवीं स्वधर्माचा मानु वाढवीं।
इया भारापासोनि सोडवी, मेदिनी हे ॥ १९० ॥
आतां पार्था निःशंकु होई, या संग्रामा चित्त देईं।
एथ हें वांचूनि कांही, बोलों नये ॥ १९१ ॥
ये मे मतमिदं नित्यमनुतिष्ठन्ति मानवः।
श्रद्धावन्तोऽनसूयन्तो मुच्यन्ते तेऽपि कर्मभिः ॥ ३१ ॥
हें अनुपरोध मत माझें, जिहीं परमादरे स्वीकारिजे।
श्रद्धापूर्वक अनुष्ठिजे, धनुर्धरा ॥ १९२ ॥
तेही सकळ कर्मी वर्ततु, जाण पां कर्मरहितु।
म्हणोनि हें निश्चितु, करणीय गा ॥ १९३ ॥
ये त्वेतत्दभ्यसूयंतो नानुतिष्ठन्ति मे मतम्।
सर्वज्ञानविमूढांस्तान् विद्धि नष्टानचेतसः ॥ ३२ ॥
नातरी प्रकृतिमंतु होऊनी, इंद्रियां लळा देऊनी।
जे हें माझे मत अव्हेरुनी, ओसंडिती ॥ १९४ ॥
ओसंडिती=टाकती
जे सामान्यत्वें लेखिती, अवज्ञा करूनि देखिती।
कां हा अर्थवादु म्हणती, वाचाळपणें ॥ १९५ ॥
अर्थवादु=अतिशोयोक्ती
ते मोहमदिरा भ्रमले, विषयविखें धारले।
अज्ञानपंकी बुडाले, निभ्रांत मानीं ॥ १९६ ॥
देखें शवाचां हातीं दिधलें, जैसे कां रत्न वायां गेलें।
नातरी जात्यंधा पाहलें, प्रमाण नोहे ॥ १९७ ॥
प्रमाण=साक्ष
कां चंद्राचा उदयो जैसा, उपयोगा नवचे वायसा।
मूर्खा विवेकु हा तैसा, रुचेल ना ॥ १९८ ॥
वायसा=कावळा
तैसे ते पार्था, जे विमुख या परमार्था।
तयांसी संभाषण सर्वथा, करावे ना ॥ १९९ ॥
म्हणोनि ते न मानिती, आणि निंदाही करूं लागती।
सांगे पतंग काय साहती, प्रकाशातें ॥ २०० ॥
पतंगा दीपीं आलिंगन, तेथ त्यासी अचूक मरण।
तेवीं विषयाचरण, आत्मघाता ॥ २०१ ॥
सदृश्यं चेष्टते स्वस्याः प्रकृतेर्ज्ञानवानपि।
प्रकृतिं यान्ति भूतानि निग्रहः किं करिष्यति ॥ ३३ ॥
म्हणोनि इंद्रिये एकें, जाणतेनि पुरुखें।
लाळावीं ना कौतुकें, आदिकरूनि ॥ २०२ ॥
हां गा सर्पेंसी खेळों येईल, कीं व्याघ्रसंसर्ग सिद्धी जाईल।
सांगे हाळाहाळ जिरेल, सेविलिया ॥ २०३ ॥
हाळाहाळ=विष
देखें खेळतां अग्नि लागला, मग तो न सांवरे जैसा उधवला।
तैसा इंद्रिया लळा दिधला, भला नोहे ॥ २०४ ॥
एऱ्हवी तरी अर्जुना, या शरीरा पराधीना।
कां नाना भोगरचना, मेळवावी ॥ २०५ ॥
आपण सायासेंकरूनि बहुतें, सकळहि समृद्धिजातें।
उदोअस्तु या देहातें, प्रतिपाळावे कां ॥ २०६ ॥
उदोअस्तु=सकल ते संध्याकाळ
सर्वस्वें शिणोनि एथें, अर्जवावीं संपत्तिजातें।
तेणें स्वधर्मु सांडुनी देहातें, पोखावें काई ॥ २०७ ॥
अर्जवावीं=मिळवावी पोखावें=पोषण
मग हें तंव पांचमेळावा, शेखीं अनुसरेल पंचत्वा।
ते वेळीं केला कें गिंवसावा, शीणु आपुला ॥ २०८ ॥
शेखीं=अंती गिंवसावा=शोधावा
म्हणूनि केवळ देहभरण, ते जाणें उघडी नागवण।
यालागी एथ अंतःकरण, देयावें ना ॥ २०९ ॥
नागवण=फसवणूक
इंद्रियस्येंद्रियस्यार्थे रागद्वेषौ व्यवस्थितौ।
तयोर्न वशमागच्छेत् तौ ह्यस्य परिपंथिनौ ॥ ३४ ॥
एऱ्हवीं इंद्रियाचियां अर्था -, सारिखा विषयो पोखितां।
संतोषु कीर चित्ता, आपजेल ॥ २१० ॥
परी तो संवचोराचा संगु, जैसा नावेक स्वस्थु।
जंव नगराचा प्रांतु, सांडिजेना ॥ २११ ॥
संवचोराचा=सभ्य म्हणून सोबत चालणारा चोर
बापा विषाची मधुरता, झणे आवडी उपजे चित्ता।
परी तो परिणाम विचारितां, प्राणु हरी ॥ २१२ ॥
झणे=लगेच
देखें इंद्रियीं कामु असे, तो लावी सुखदुराशे।
जैसा गळीं मीनु आमिषें, भुलविजे गा ॥ २१३ ॥
सुखदुराशे=सुखाची दुराशा
परी तयामाजि गळु आहे, जो प्राणातें घेऊनि जाये।
तो जैसा ठाउवा नोहे, झांकलेपणें ॥ २१४ ॥
तैसें अभिलाषें येणें कीजेल, जरी विषयाची आशा धरीजेल।
तरी वरपडा होईजेल, क्रोधानळा ॥ २१५ ॥
क्रोधानळा=क्रोधाग्नी
जैसा कवळोनियां पारधी, घातेचिये संधी।
आणि मृगातें बुद्धीं, साधावया ॥ २१६ ॥
कवळोनियां =घेरून बुद्धीं=हेतूने साधावया=माराव्यात
एथ तैसीची परी आहे, म्हणूनि संगु हा तुज नोहे।
पार्था दोन्ही कामक्रोध हे, घातुक जाणें ॥ २१७ ॥
म्हणऊनि हा आश्रयोचि न करावा, मनींही आठवो न धरावा।
एकु निजवृत्तीचा वोलावा, नासों नेदीं ॥ २१८ ॥
निजवृत्ती=आत्मवृत्ती =स्वधर्म
श्रेयान् स्वधर्मो विगुणः परधर्मात् स्वनुष्ठितात्।
स्वधर्मे निधनम् श्रेयः परधर्मो भयावहः ॥ ३५ ॥
अगा स्वधर्मु हा आपुला, जरि कां कठिणु जाहला।
तरी हाचि अनुष्ठिला, भला देखें ॥ २१९ ॥
येरू आचारु जो परावा, तो देखतां कीर बरवा।
परि आचरतेनि आचरावा, आपुलाचि ॥ २२० ॥
सांगे शूद्रघरीं आघवीं, पक्वाने आहाति बरवीं।
तीं द्विजें केवीं सेवावीं, दुर्बळु जरी जाहला ॥ २२१ ॥
सांगे=पाठ भेद सान्ने =हलके अन्न
हें अनुचित कैसेनि कीजे, अप्राप्य केवीं इच्छिजे।
अथवा इच्छिलेंही पाविजे, विचारीं पां ॥ २२२ ॥
तरी लोकांचीं धवळारें, देखोनियां मनोहरें।
असतीं आपुलीं धवळारें तणारें, मोडावीं केवीं ॥ २२३ ॥
धवळारें=चुने गच्ची घर धवळारें=झोपडी
हें असो वनिता आपुली, कुरुप जरी जाहली।
तरी भोगितां तेचि भली, जियापरी ॥ २२४ ॥
तेवीं आवडे सांकडु, आचरता जरी दुवाडु।
तरी स्वधर्मचि सुरवाडु, पारत्रिकीचा ॥ २२५ ॥
आवडे =वाटतो सांकडु=त्रासदायक दुवाडु =कठीण
हां गा साकर आणि दूध, हें गौल्य कीर प्रसिद्ध।
परी कृमीदोषीं विरुद्ध, घेपें केवीं ॥ २२६ ॥
गौल्य=गोडी
ऐसेनिही जरी सेविजेल, तरी ते आळुकीची उरेल।
जे तें परिणामीं पथ्य नव्हेल, धनुर्धरा ॥ २२७ ॥
आळुकीची=इच्छा आसक्ती
म्हणोनि आणिकांसी जे विहीत, आणि आपणपेयां अनुचित।
तें नाचरावे जरी हित, विचारिजे ॥ २२८ ॥
या स्वधर्मातें अनुष्ठितां, वेचु होईल जीविता।
तोहि निका वर उभयतां, दिसतसे ॥ २२९ ॥
उभयतां=इह परलोकी
ऐसें समस्तसुरशिरोमणी, बोलिले जेथ श्रीशार्ङगपाणी।
तेथ अर्जुन म्हणे विनवणी, असे देवा ॥ २३० ॥
हें जें तुम्हीं सांगितलें, तें सकळ कीर म्यां परिसलें।
परि पुसेन कांही आपुले, अपेक्षित ॥ २३१ ॥
अर्जुन उवाच: अथ केन प्रयुकोऽयं पापं चरति पूरुषः।
अनिच्छन्नपि वार्ष्णेय बलादिव नियोजितः ॥ ३६ ॥
तरी देवा हें ऐसें कैसें, जे ज्ञानियांचीही स्थितीही भ्रंशे।
मार्ग सांडुनि अनारिसे, चालत देखों ॥ २३२ ॥
अनारिसे=भलता वेगळा
सर्वज्ञुही जे होती, हे उपायही जाणती।
तेही परधर्में व्यभिचरति, कवणें गुणें ॥ २३३ ॥
बीजा आणि भुसा, अंधु निवाडु नेणे जैसा।
नावेक देखणाही तैसा, बरळे कां पां ॥ २३४ ॥
बरळे=चुकणे
जे असता संगु सांडिती, तेचि संसर्गु करिता न धाती।
वनवासीही सेविती, जनपदातें ॥ २३५ ॥
धाती=समाधान होणे जनपदातें=शहर
आपण तरी लपती, सर्वस्वें पाप चुकविती।
परी बलात्कारे सुइजती, तयाचिमाजी ॥ २३६ ॥
सुइजती=प्रवेशती
जयांची जीवें घेती विवसी, तेचि जडोनि ठाके जीवेंसीं।
चुकविती ते गिंवसी, तयातेंचि ॥ २३७ ॥
विवसी=हडळ गिंवसी=सापडती
ऐसा बलात्कारु एकु दिसे, तो कवणाचा एथ आग्रहो असे।
हें बोलावे हृषिकेशें, पार्थु म्हणे ॥ २३८ ॥
श्रीभगवानुवाच: काम एष क्रोध एष रजोगुणसमुद्भवः।
महाशनो महापाप्मा विद्ध्येनमिह वैरिणम् ॥ ३७ ॥
तंव हृदयकमळारामु, जो योगियांचा निष्कामकामु।
तो म्हणतसे पुरुषोत्तमु, सांगेन आइक ॥ २३९ ॥
तरी हे काम क्रोधु पाहीं, जयांते कृपेची साठवण नाहीं।
हें कृतांताचां ठायीं, मानिजती ॥ २४० ॥
कृतांताचां=यम
हे ज्ञाननिधीचे भुजंग, विषयदरीचे वाघ।
भजनमार्गीचे मांग, मारक जे ॥ २४१ ॥
हे देहदुर्गीचे धोंड, इंद्रियग्रामीचे कोंड।
यांचे व्यामोहादिक बंड, जगामाजि ॥ २४२ ॥
कोंड=कोंडवाडे व्यामोहादिक=संशय मोह
हे रजोगुण मानसीचे, समूळ आसुरियेचे।
धायपण ययांचे, अविद्या केले ॥ २४३ ॥
धायपण=पालन पोषण
हे रजाचे कीर जाहले, परी तमासी पढियंते भले।
तेणें निजपद यां दिधले, प्रमादमोह ॥ २४४ ॥
पढियंते=प्रिय
हे मृत्यूचां नगरीं, मानिजति निकियापरी।
जे जीविताचे वैरी, म्हणऊनियां ॥ २४५ ॥
निकियापरी=खूप चांगले
जयांसि भुकेलियां आमिषा, हें विश्व न पुरेचि घांसा।
कुळवाडी यांची आशा, चाळित असे ॥ २४६ ॥
कुळवाडी=जमीन कसणारे चाळित=चाळवणे
कौतुकें कवळितां मुठीं, जिये चौदा भुवनें थेंकुटीं।
तें भ्रांति तिये धाकुटी, वाल्हीदुल्ही ॥ २४७ ॥
वाल्हीदुल्ही=लाडकी नवसाची बहिण
जे लोकत्रयाचें भातुके, खेळताचि खाय कवतिकें।
तिच्या दासीपणाचेनि बिकें, तृष्णा जिये ॥ २४८ ॥
बिकें=सामर्थ्ये भातुके=खाऊ
हें असो मोहे मानिजे, यांते अहंकार घेपे दीजे।
जेणे जग आपुलेनि भोजें, नाचवित असे ॥ २४९ ॥
मानिजे=मानतो घेपे, दीजे=व्यवहार करणे , भोजें=इच्छेने
जेणें सत्याचा भोकसा काढिला, मग अकृत्य तृणकुटा भरिला।
तो दंभु रूढविला, जगीं इहीं ॥ २५० ॥
भोकसा=कोथळा तृणकुटा=वाळलेले गवत
साध्वी शांती नागवली, मग माया मांगी शृंगारिली।
तियेकरवी विटाळविली, साधुवृंदे ॥ २५१ ॥
इहीं विवेकाची त्राय फेडिली, वैराग्याची खाल काढिली।
जितया मान मोडिली, उपशमाची ॥ २५२ ॥
त्राय=बळ ,शक्ती उपशमाची=निग्रह
इहीं संतोषवन खांडिले, धैर्यदुर्ग पाडिले।
आनंदरोप सांडिले, उपडूनियां ॥ २५३ ॥
इहीं बोधाची रोपे लुंचिली, सुखाची लिपी पुसली।
जिव्हारीं आगी सूदली, तापत्रयाची ॥ २५४ ॥
लुंचिली=उपटली सूदली=भरली ओतली
हे आंगा तव घडले, जीवींचि आथी जडले।
परी नातुडती गिंवसले, ब्रह्मादिकां ॥ २५५ ॥
नातुडती=अ स्वाधीन, न सापडत
हें चैतन्याचे शेजारी, वसती ज्ञानाचां एका हारीं।
म्हणोनि प्रवर्तले महामारी, सांवरती ना ॥ २५६ ॥
हारीं=पंगतीला सांवरती=सावरले जात नाही
हें जळेंवीण बुडविती, आगीविण जाळिती।
न बोलता कवळिती, प्राणियांते ॥ २५७ ॥
हे शस्त्रेविण साधिती, दोरेविण बांधिती।
ज्ञानियासी तरी वधिती, पैज घेऊनि ॥ २५८ ॥
चिखलेंवीण रोविती, पाशिकेंवीण गोंविती।
हे कवणाजोगे न होती, आंतौटेपणें ॥ २५९ ॥
आंतौटेपणें=आटोक्यात न आणण्या जोगे
धूमेनाऽव्रियते वन्हिर्यथादर्शो मलेन च।
येथोल्बेनावृत्तो गर्भस्तथा तेनेदमावृतम् ॥ ३८ ॥
जैसी चंदनाची मुळी, गिंवसोनी घेपे व्याळीं।
ना तरी उल्बाची खोळी, गर्भस्थासी ॥ २६० ॥
गिंवसोनी =कवटाळून व्याळी=सर्प उल्बाची=गर्भाशयाची
कां प्रभावीण भानु, धूमेंवीण हुताशनु।
जैसा दर्पण मळहीनु, कहींच नसे ॥ २६१ ॥
हुताशनु=अग्नी
तैसें इहीविण एकलें, आम्हीं ज्ञान नाही देखिलें।
जैसें कोंडेनि पां गुंतलें, बीज निपजे ॥ २६२ ॥
आवृतं ज्ञानमेतेन ज्ञानिनो नित्यवैरिणा।
कामरूपेण कौन्तेय दुष्पूरेणतलेन च ॥ ३९ ॥
तैसें ज्ञान तरी शुद्ध, परी इहीं असे प्ररुद्ध।
म्हणोनि तें अगाध, होऊनि ठेलें ॥ २६३ ॥
प्ररुद्ध=झाकले अगाध=कठीण
आधी यांते जिणावें, मग तें ज्ञान पावावें।
तंव पराभवो न संभवे, रागद्वेषां ॥ २६४ ॥
यांते साधावयालागी, जें बळ जाणिजे अंगी।
तें इंधन जैसें आगी, सावावो होय ॥ २६५ ॥
सावावो=मदतनीस
इंद्रियाणि मनो बुद्धिरस्याधिष्ठानमुच्यते।
एतैरविमोहयत्येष ज्ञानमावृत्य देहिनम् ॥ ४० ॥
तैसे उपाय कीजती जे जे, ते यांसीचि होती विरजे।
म्हणोनि हटियांते जिणिजे, इहींचि जगीं ॥ २६६ ॥
विरजे=मदत हटियांते=हटयोगी,हट्टी
ऐसियांही सांकडां बोला, एक उपायो आहे आहे भला।
तो करितां जरी आंगवला, तरी सांगेन तुज ॥ २६७ ॥
सांकडां=अवघड गोष्ट
तस्मात् त्वमिंद्रियाण्यादौ नियम्य भरतर्षभ।
पाप्मानं प्रहि ह्येनं ज्ञान्विज्ञाननाशनम् ॥ ४१ ॥
यांचा पहिला कुरुठा इंद्रियें, एथूनि प्रवृत्ति कर्मातें वियें।
आधी निर्दळूनि घालीं तियें, सर्वथैव ॥ २६८ ॥
कुरुठा=घर
इंद्रियाणि पराण्याहुरिंद्रियेभ्यः परं मनः।
मनसस्तु परा बुद्धियोर् बुद्धेः परतस्तु सः ॥ ४२ ॥
मग मनाची धांव पारुषेल, आणि बुद्धीची सोडवण होईल।
इतुकेनि थारा मोडेल, या पापियांचा ॥ २६९ ॥
पारुषेल=थांबेल
एवं बुद्धे परं बुद्ध्वा संस्तभ्यात्मानमात्मना।
जहि शत्रुं महाबाहो कामरूपं दुरासदम् ॥ ४३ ॥
हें अंतरीहूनि जरी फिटले, तरी निभ्रांत जाण निवटले।
जैसें रश्मीवीण उरले, मृगजळ नाही ॥ २७० ॥
तैसे रागद्वेष जरी निमाले, तरी ब्रह्मीचें स्वराज्य आलें।
मग तो भोगी सुख आपुलें, आपणचि ॥ २७१ ॥
जे गुरुशिष्यांची
गोठी, पदपिंडाची गांठी।
तेथ स्थिर राहोनि नुठीं, कवणे काळीं ॥ २७२ ॥
तेथ स्थिर राहोनि नुठीं, कवणे काळीं ॥ २७२ ॥
पदपिंडाची=जीव व परमात्मा
ऐसें सकळ सिद्धांचा रावो, देवी लक्ष्मीयेचा नाहो।
राया ऐक देवदेवो, बोलता जाहला ॥ २७३ ॥
नाहो=पती
आतां पुनरपि तो अनंतु, आद्य एकी मातु।
सांगेल तेथ पंडुसुतु, प्रश्नु करील ॥ २७४ ॥
मातु=गोष्ट
तया बोलाचा हन मातु पाडु, का रसवृत्तीचा निवाडु।
येणें श्रोतयां होईल सुरवाडु, श्रवणसुखाचा ॥ २७५ ॥
पाडु =सामर्थ्य रसवृत्तीचा =रसाळपणाची निवाडु=वेचकता सुरवाडु,=आनंद
ज्ञानदेवो म्हणे निवृत्तिचा, चांग उठावा करूनि उन्मेषाचा।
मग संवादु श्रीहरिपार्थाचा, भोग बापा ॥ २७६ ॥
उन्मेषाचा=ज्ञानवृतीचा उठावा=जागवून
॥ अध्याय तिसरा
समाप्त ॥
http://dnyaneshwariabhyas.blogspot.in/
ॐॐॐॐॐॐॐॐॐॐॐॐॐॐॐॐॐॐ
सुंदर
ReplyDelete